Alan ‘rainmaker’ Turing – grootvader van de moderne computerwetenschap – is een man die zijn tijd toen ver vooruit was en misschien zelfs nu nog, had hij geleefd, vooruit is. In het jaar 1950 vroeg hij zich al af: kunnen machines denken? Dat was in de tijd dat de eerste koelkastcomputer werd gebouwd. De naam stamt af van het feit dat die machines zo verdomd groot waren. Ze konden toen nog niet eens een volledige rekensom uitdragen en Alan dacht al aan kunstmatige intelligentie.

Kunstmatige intelligentie

Zoals vele mannen en vrouwen die hun tijd voor waren, dacht Alan aan iets waar pas na zijn dood een naam voor werd gevonden. John McCarthy zou in 1956 de term ‘kunstmatige intelligentie’ bedenken, twee jaar nadat Alan was gestorven. Hij heeft zijn eigen nalatenschap op de wetenschap gedrukt, ééntje die misschien niet goed is. Dat is namelijk dat de sceptici eigenlijk moeten bewijzen dat kunstmatige intelligentie een onmogelijkheid is – iets wat ontzettend moeilijk is om te bewijzen.

De filosoof Bertrand Russel heeft dit probleem als volgt uitgelegd: de wetenschap gaat er eigenlijk van uit dat een sceptici moet bewijzen dat er geen theepot rond de zon draait. Dat terwijl er wordt uitgegaan dat de theepot te klein is om waar te worden genomen. Oftewel: onmogelijk! Vandaar dat dit debat nog lang niet over is.

Imitation game

De Turing Test, wat de gouden standard voor kunstmatige intelligentie is geworden, is van origine een Victoriaans spel. Het test of de computer daadwerkelijk kan denken. Het gaat om een spel waar drie personen spelen. Eén persoon wordt nu door een computer vervangen en het is de vraag of de spelleider weet of hij met een computer of een persoon speelt. Kan dat niet, dan is de computer niet intelligent genoeg.

Turning had gedacht dat in het jaar 2000 de wetenschap zo ver was dat de spelleider in minder dan 70% van de gevallen het bij het goede einde had. Nu heeft de gemiddelde iPhone een rekenkracht van meer dan 500 keer zo groot als Turning dacht nodig te hebben. Maar de iPhone is nog ontzettend ver weg van een kunstmatige intelligentie zijn. In 1990 heeft Loebner een prijs uitgeschreven van 100.000 dollar voor degene die de test weet te verslaan.

Van Turning Test naar kunstmatige intelligentie

Nu, na bijna dertig jaar, is de vraag of de Turning Test wel zo geslaagd is als gouden maatstaf. Het is maar de vraag of de Turning Test daadwerkelijk een goede test is om de intelligentie van kunstmatige intelligentie te meten. De wetenschap dendert met een ongelofelijke snelheid vooruit. Turning zou gedanst hebben tot hij erbij neerviel, als hij in 1997 erbij was toen Deep Blue Gary Kasparov in een schaaktoernooi versloeg.

Of toen Watson in het Amerikaanse Tv-spel Jeopardy de twee beste menselijke spelers wist te verslaan. De Turning Test is zeker nog niet weg en zal ongetwijfeld nog jaren een punt van discussie blijven totdat de wetenschap zo ver is dat ze de test weten te verslaan. Maar één ding is iets dat zeker is: Alan Turing heeft tot de verbeelding van vele gesproken meer dan een halve eeuw geleden. Iets dat tot de dag van vandaag nog steeds mensen inspireert om onderzoek te doen.