Op 26 april van het jaar 1986 schrijft een klein dorp wereldgeschiedenis – waarschijnlijk in een van de meest gruwelijke manieren ooit. Er vind een fatale explosie plaats in de kerncentrale, waardoor er in een gigantische straal radioactief materiaal de lucht in werd geblazen. Groot-Brittannië voelde zelfs de consequenties. Dat ligt een aardig eind weg van Oekraïne, waar de ramp zich voltrok. HBO maakte een miniserie over de kernramp, meet dan 30 jaar later. De serie laat de gevolgen van de kernramp zien.

Honderdduizenden slachtoffers

De VN schat het aantal dodelijke slachtoffers op 200.000 mensen. Dat is natuurlijk niet de vele honderdduizenden slachtoffers die niet zijn gestorven, maar wel de consequenties van de kernramp ondervinden.  Mocht je ooit geïnteresseerd zijn hoe het er echt aan toe ging, moet je het boek van Stevlana Alexeivitchs lezen. Het heet ‘Voices From Chernobyl’. Tsjernobyl is nu een verlaten stad, waar het verboden is naar toe te gaan. Maar wat zijn de andere gevolgen van deze ramp?

Het eerste schokkende feit: de kernreactor is nog niet opgeruimd. Er is nog steeds zo’n 180 ton aan radioactief uranium aanwezig en dat moet nog worden ingekapseld. Na de ramp is een betonnen omhulsel gebouwd om de radioactieve straling tegen te gaan. Helaas begon die al snel te leken en brak niet veel later. Het nieuwe omhulsel, dit keer door de Fransen gebouwd, zal ervoor zorgen dat geen radioactief afval meer weggaat.

Radioactieve dieren

In Noorwegen zijn in 2016 een recordaantal rendieren en schapen radioactief gevonden. Dat komt omdat de dieren paddenstoelen eten die veel radioactieve stoffen opnemen. Deze zigeunerzwammen zijn ontzettend voedzaam. Om je een beeld te geven hoe erg het is: wat voor menselijke consumptie veilig wordt geacht, is 600 becquerel per kilogram. Dat is een manier om de radioactiviteit van stoffen te meten. In dat jaar was het schapenvlees met 4.500 becquerel per kilogram duidelijk niet voor mensen eetbaar.

Over dieren gesproken: rond de kerncentrale is een zone van ongeveer 30km, waar het verboden is voor mensen om in te zijn. De natuur is hier ontzettend aan het bloeien. De dieren hebben veel gemuteerd DNA, door de kernstraling. Maar dat is uiteindelijk minder schadelijk dan de jacht op dieren. Die hebben nu geen last van menselijke jagers.

Kanker floreert helaas ook

In België blijkt de kernramp voor een vloed aan schildklierkanker te hebben gezorgd. De procentuele aantallen verschillen tussen 8,1 procent voor oudere mensen en maar liefst 19,5 procent voor jongeren. Deze soort kanker wordt door radioactieve straling geactiveerd, dus de band met de kernramp is één-op-één.

Het ergste is eigenlijk: wij weten alle gevolgen nog steeds niet. Zo hebben wetenschappers ontdekt dat kinderen van mensen die rond Tsjernobyl leefden zeven keer meer mutaties hebben. Wat de gevolgen daarvan zijn, zal de wetenschap later pas achter komen. Hetzelfde is de consumptie van radioactief vlees, dat weliswaar ‘veilig’ wordt geacht, maar of het echt zo veilig is?